Słownik pojęć

Wyniki dla hasła: Mechanizm bicia zapadowy

  • Mechanizm bicia zapadowy

    mechanizm wyróżniający się głównym elementem odliczającym liczbę uderzeń, którym jest koło zapadowe. Bez wieńca zębatego w mechanizmie bicia zapadowym typu paryskiego, lub z wieńcem zębatym w mechanizmie bicia zapadowym typu szwarcwaldzkiego. Odliczanie polega na przesuwaniu się ramienia oporowego zapadnika po występach koła zapadowego, które są tym dłuższe, im więcej młotek ma uderzyć w gong - najdłuższy występ służy do wybijania godziny dwunastej. Istnieje kilka odmian mechanizmu bicia zapadowego z codziennym lub cotygodniowym naciągiem.
    Ich zaletą jest prosta konstrukcja i zatem łatwa produkcja, wadą zaś - łatwość pomylenia liczby uderzeń na daną godzinę podczas nastawiania wskazówek. Mechanizmy tego typu nie mogą spełniać funkcji repetiera.

  • Mechanizm bicia zapadowy typu szwarcwaldzkiego

    mechanizm zwykle o napędzie obciążnikowo-łańcuchowym z codziennym naciągiem, stosowany w najprostrzych zegarach popularnych i kukułkowych. Jego działanie nie różni się zasadniczo od działania mechanizmu bicia zapadowego typu paryskiego, są jednak pewne różnice w konstrukcji. Włącznik, wykonany ze stalowego drutu, jest podnoszony przez kołek, osadzony w kole zmianowym. Kołki bicia są osadzone w wieńcu koła, które obraca się w lewo, więc dźwignia młotka nie jest podnoszona, lecz opuszczana w dół. Gdy kołek minie koniec dźwigni, młotek dociskany sprężynką uderza w gong od dołu. Podtrzymywacz opiera się o słupek, aby młotek nie tłumił dźwięku gongu. W kole sercowym nie ma kołka, lecz na osi tego koła jest osadzony krążek sercowy (krzywka), w którego wycięcie wpada zapadnik. Po uwolnieniu mechanizmu krążek sercowy podnosi zapadnik, dlatego koło zapadowe nie ma skośnych boków wrębów, jak to jest konieczne w mechanizmie typu paryskiego, lecz proste wycięcia w kołnierzu. Krążek sercowy utrzymuje zapadnik tylko podczas jednego uderzenia młotka. W czasie większej liczby uderzeń ramię oporowe zapadnika 9 opiera się na jednym z segmentów kołnierza koła zapadowego. Po wybiciu godziny ramię oporowe zapada we wcięcie kołnierza. Zatrzymanie mechanizmu następuje wskutek oparcia się kołka zalotowego o hak zapadnika.

  • Mechanizm bicia zapadowy typu paryskiego

    mechanizm o napędzie sprężynowym, stosowany w zegarach z tygodniową rezerwą napędu. Wieniec zębaty bębna napędowego napędza zębnik koła dodatkowego, które z kolei napędza zębnik koła bicia z osadzonymi w nim kołkami uruchamiającymi dźwignię młotka. Koło zazębia się z zębnikiem koła sercowego, w którym jest osadzony kołek, zatrzymujący się na haku zapadnika. Koło sercowe napędza zębnik koła zalotowego, które zazębia się z zębnikiem regulatora wiatrakowego. Połączenie mechanizmu chodu z mechanizmem bicia następuje co pół godziny przez dwa kołki włączające, osadzone w ćwiertniku. Podczas ruchu obrotowego ćwiertnika jeden z kołków podnosi koniec włącznika, którego drugie ramię, zakończone występem, odchyla jednocześnie podpórkę zapadnika. Na kilka minut przed wybiciem godziny, gdy ramię oporowe zapadnika zostanie nieco uniesione z wrębu koła zapadowego, a hak zapadnika wysunie się poza tor kołka sercowego, wtedy mechanizm zostaje uwolniony, lecz występ włącznika wchodzi w tym czasie na tor kołka zalotowego i zatrzymuje koło zalotowe, po wykonaniu przez nie około pół obrotu. Jest to zalot przygotowujący mechanizm do bicia. Powolny obrót ćwiertnika powoduje dalsze unoszenie włącznika, w wyniku czego ramię oporowe zapadnika wysuwa się zupełnie z wrębu koła zapadowego.

  • Koło zapadowe (patrz: Mechanizm bicia zapadowy)

  • Mechanizm bicia zegara wieżowego

    mechanizm należący do najstarszych. Pierwsze zegary nie miały tarcz ani wskazówek, lecz tylko mechanizmy bicia, które sygnalizowały poszczególne godziny. Zasada działania mechanizmu bicia zegara wieżowego jest taka sama jak mechanizmu bicia zegara domowego. Odliczanie uderzeń opiera się najczęściej na systemie zapadowym (zob. mechanizm bicia zapadowy), rzadziej na grzebieniowym (zob. mechanizm bicia grzebieniowy). Mechanizmy te różnią się jednak większymi wymiarami oraz masywniejszą konstrukcją, gdyż do podnoszenia ciężkich młotków uderzających w duże dzwony potrzebna jest znacznie większa energia – są to bowiem zegary publiczne, z których sygnalizacji korzysta czasem dość rozległa okolica. Urządzenie zapadowe mechanizmu bicia zegara wieżowego wykonuje większą pracę niż mechanizm chodu, dlatego musi mieć większy obciążnik. Lina, na której jest on zawieszony, musi być dłuższa, zwłaszcza gdy mechanizm wybija także półgodziny. W razie potrzeby stosuje się wielokrążki, aby zmniejszyć wysokość opadu obciążnika. (źródło)

  • Kołek sercowy (patrz: Mechanizm bicia zapadowy typu paryskiego)

  • Koło zalotowe (patrz: Mechanizm bicia zapadowy typu paryskiego)